74. rocznica Operacji „Ostra Brama – Akcja Burza”

Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Wielkopolska, Środowisko "Ostra Brama” w Poznaniu oraz poznański oddział Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej każdego roku w lipcu oddają hołd żołnierzom Armii Krajowej, biorącym udział w Operacji "Ostra Brama”, przeprowadzonej w dniach 7-13 lipca 1944 roku w ramach Akcji Burza. Uroczystą, rocznicową mszę świętą odprawiono w kościele pw. św. Wojciecha na Wzgórzu św. Wojciecha w Poznaniu. Po mszy delegacje środowisk AK, wśród nich także uczestnicy Akcji, zaproszeni goście oraz przedstawiciel wojewody wielkopolskiego, złożyli kwiaty i zapalili znicze przy tablicy pamiątkowej w krużgankach kościoła.

Operacja "Ostra Brama” rozpoczęta została 7 lipca 1944 przez oddziały Armii Krajowej, w ramach akcji "Burza”. Jej celem było samodzielne oswobodzenia Wilna z rąk okupanta niemieckiego siłami AK i - zgodnego z założeniami "Burzy” - wystąpienia wobec Armii Czerwonej w roli "gospodarza terenu". Plan operacji został opracowany w sztabie Okręgu Wilno Armii Krajowej w marcu 1944. Zakładał on zdobycie miasta przez połączone siły wileńskiego i nowogrodzkiego okręgu AK. Autorem operacji był Komendant Okręgu AK Wilno ppłk. Aleksander Krzyżanowski pseudonim "Wilk". Plan zakładał, że po rozpoczęciu akcji Niemcy opuszczą Wilno, ale na osobisty rozkaz Hitlera miasto zostało obsadzone przez liczący 17 tysięcy garnizon i zamienione w tzw. strefę ufortyfikowaną. Operacja "Ostra Brama" trwała od 7 do 13 lipca 1944. W bezpośrednich walkach o Wilno oraz w zewnętrznych atakach na linie komunikacyjne i pojedyncze oddziały Wehrmachtu uczestniczyło ponad 12,5 tys. żołnierzy AK. 13 lipca Wilno zostało zdobyte. Dzień później Sowieci zaproponowali gen. "Wilkowi" utworzenie z Oddziałów Armii Krajowej Okręgu Wileńskiego i Nowogródzkiego samodzielnej jednostki w składzie 3 Frontu Białoruskiego. 17 lipca wieczorem gen. Aleksander Krzyżanowski "Wilk" został aresztowany przez Sowietów. Oddziały AK rozlokowane wokół Puszczy Rudnickiej zostały otoczone przez wojska NKWD i rozbrojone. Tylko cześć żołnierzy zdołała zbiec. Sowieci internowali niespełna 6000 żołnierzy. Internowani w większości odmówili wstąpienia do armii Berlinga, za co zostali wywiezieni do Kaługi, gdzie przez kilka lat służyli w batalionach roboczych Armii Czerwonej przy wyrębie lasu. Oficerów aresztowano, osądzono i wywieziono do Riazania.

Generał  Aleksander Krzyżanowski "Wilk", przebywał między innymi w sowieckich więzieniach w Wilnie i Moskwie. Zmarł w katowni UB na Mokotowie na gruźlicę 29 września 1951 r. Zwłoki zostały w tajemnicy pochowane na Powązkach.

Kombatanci siedzą przed tablicą w trakcie uroczystości.Widok zza sztandaru na uczestników uroczystości. Uczestnicy uroczystości i kombatanci stoją przed kościołem.Pełnomocnik wojewody składa kwiaty.Widok tablicy ze złożonymi kwiatami.

Partnerzy

  • Lotto
  • Fundacja Zakłady Kórnickie
  • Instytut Pamięci Narodowej - Oddział w Poznaniu
  • Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918-1919
  • Enea
  • Torpol
  • TVP3 Poznań
  • Fundacja Veolia
  • Mobilna Jednostka Dowodzenia Operacjami Powietrznymi
  • 2 Skrzydło Lotnictwa Taktycznego
  • 12 Wielkopolska Brygada Ochrony Terytorialnej
  • PCSS
  • Niepodległa

Patroni merytoryczni

  • Fundacja Zakłady Kórnickie
  • Instytut Pamięci Narodowej
    oddział w Poznaniu
  • Wielkopolskie Muzeum Niepodległości
  • Archiwum Państwowe w Poznaniu